Tại thôn Lộc Tây 2 xã Quế Lộc huyện Nông Sơn, với mô hình xây dựng dòng họ văn hóa của tộc Nguyễn Đỗ gắng với Cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư “ đang từng bước khẳng định, đây là mô hình có hiệu quả, có vai trò rất quan trọng trong quá trình xây dựng và đua các thiết chế văn hóa đến cơ sở.
Nhà từ đường
Qua khảo sát của Uỷ ban mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Quế Lộc thì trên địa bàn xã có khoảng 10 tộc họ lớn tồn tại bao đời nay. Hầu hết các tộc họ này đóng vai trò chủ yếu trong quá trình đấu tranh, xây dựng quê hương, có bề dày truyền thống gắng liền với truyền thống cách mạng của địa phương. Riêng tộc Nguyễn Đỗ, có gần 500 năm xây dựng và phát triển.
Đến nay, thì tộc họ Nguyễn Đỗ xã Quế Lộc, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam có khoảng 60 hộ với 240 nhân khẩu (chưa kể số gia đình làm ăn sinh sống ở các nơi trong nước). Cuộc sống của các gia đình thuộc Tộc ở một xã thuần nông tuy còn nhiều khó khăn, vất vả. Song để hưởng ứng Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” do Ủy ban Trung ương Mặt trận TQVN phát động từ năm 1995 đến nay dưới sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền, Mặt trận xã Quế Lộc, trực tiếp là Chi bộ, Ban nhân dân thôn, Ban Công tác Mặt trận thôn Lộc Tây 2, Hội đồng gia Tộc Nguyễn Đỗ, đã vận động con cháu trong dòng tộc hăng hái thực hiện tốt 05 nội dung của Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và đã đạt được những kết quả đáng kể:
Hội đồng gia tộc đã thường xuyên tuyên truyền vận động rộng rãi trong con cháu tại các ngày lễ tế tự hằng năm, luôn động viên nhắc nhở con cháu thường xuyên tu dưỡng nhân cách, trao dồi đạo đức, tôn trọng kỷ cương, phép nước, nghiêm chỉnh chấp hành đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thực hiện tốt nghĩa vụ của người công dân, đấu tranh phòng chống các tệ nạn xã hội, xây dựng gia đình văn hóa, tộc họ văn hóa, thôn văn hóa, xã văn hóa … Trong quá trình thực hiện cuộc vận động đã có nhiều cá nhân, gia đình trong tộc họ nêu gương người tốt việc tốt, giúp nhau làm kinh tế gia đình, tham gia làm đường bê tông thôn, xóm, đào đắp kênh mương thủy lợi, xóa đói giảm nghèo, giúp nhau khi gặp thiên tai, hoạn nạn.. xây dựng một cuộc sống tốt đẹp ở cộng đồng dân cư.
Hội đồng gia tộc đã xây dựng quy ước tộc họ văn hóa gồm 6 chương, 14 điều. Bảng quy ước có thể xem là căn cứ chung để tộc Nguyễn Đỗ giáo dục con cháu về truyền thống gia tộc, về phẩm chất đạo đức, đạo làm người và nếp sống văn hóa ở khu dân cư do chính quyền phát động. Thông qua đó mỗi thành viên trong gia tộc soi rọi và thực hiện: đối với xã hội phải hoàn thành tốt nghĩa vụ công dân; đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ phải luôn luôn kính trọng, lễ phép, hiếu thảo; đối với anh em phải biết thương yêu, nhường nhịn; đối với vợ chồng phải chung thủy sắc son, tôn trọng và bình đẳng; đối với xóm lành phải hết sức thân ái, đoàn kết. Ngoài ra quy ước còn nêu những điều khoản về học hành, lập thân, lập nghiệp, chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình, nuôi dạy con ngoan, phát huy truyền thống gia tộc, trao dồi đạo đức, giũ vững kỷ cương, nền nếp gia tộc.
Đến nay tỷ lệ hộ nghèo toàn tộc rất thấp, hộ khá giàu chiếm tỷ lệ 70%-80%, các gia đình này có đầy đủ tiện nghi sinh hoạt như công trình vệ sinh, tivi, xe máy, tủ lạnh, điện thoại…Về chăn nuôi gia súc, gia cầm như trâu, bò, heo, gà được các hộ đầu tư có hiệu quả, làm tăng thêm nguồn thu nhập cho gia đình. Đời sống của bà con trong tộc họ ngày càng được nâng cao và cải thiện đáng kể.
Tinh thần đoàn kết phát huy truyền thống “Lá lành đùm lá rách”, “Tương thân tương ái” được khơi dậy và có nhiều hoạt động tích cực, mang lại hiệu quả, 100% hộ gia đình trong tộc họ hoàn thành nghĩa vụ và các khoản đóng góp do UBDN, UBMT xã phát động như: Quỹ người nghèo, Quỹ đền ơn đáp nghĩa, thuế nhà đất… Ngoài ra, tộc còn động viên con cháu đến tuổi tham gia đăng ký nghĩa vụ quân sự.
Tất cả con cháu trong tộc họ đều có ý thức “Sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật”, thực hiện tốt quy ước gia đình văn hóa, tộc họ văn hóa, nghiêm chỉnh chấp hành luật lệ giao thông, phòng chống các tệ nạn xã hội, nêu cao tinh thần trách nhiệm giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, không có con cháu vị phạm pháp luật
Bà con trong tộc họ thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, ma chay, tham gia bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp, vợ chồng sống hòa thuận, không có tình trạng bạo lực gia đình.
Phát huy truyền thống hiếu học của quê hương và dòng tộc, tất cả con cháu trong tộc họ đến độ tuổi đến trường, không có trẻ em bỏ học, lang thang, cơ nhỡ. Bên cạnh nhờ làm tốt công tác khuyến học, khuyến tài nên đến nay trong dòng tộc đã có trên 70 người có trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học và trên đại học. Trong đó có 3 tiến sĩ, 6 cao học, 40 đại học, 1 người là đại tá và nhiều sỹ quan, chiến sỹ làm việc trong quân đội, 20 người là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.
Phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao cũng được các con cháu hăng hái tham gia sôi nổi, tích cực cùng với hoạt động của chính quyền địa phương.
Công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh cũng được các bậc cao niên và các hộ gia đình tộc họ tham gia tích cực thể hiện việc tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp, tham gia giám sát các hoạt động tại địa phương cũng như có những đóng góp để xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh.
Trước dông bão của cuộc đời và biến chuyển của đất nước, dòng họ Nguyễn Đỗ luôn đi theo Đảng, theo cách mạng. Thế hệ nào cũng có con cháu của dòng tộc tham gia đánh giặc, cứu nước. Trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược, tộc họ đã hy sinh gần cả một thế hệ trong phong trào khởi nghĩa Cần Vương Nguyễn Duy Hiệu nhằm bảo vệ sự bình yên cho quê hương, trong đó có sự bình yên cho dòng tộc và giữ gìn mồ mã ông bà tổ tiên mình. Trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước, nhiều trai đinh đã ra đi đánh giặc, có người may mắn lành lặn trở về, có người trở về nhưng mang trong mình đầy thương tật, có người vĩnh viễn nằm xuống chiến trường. Toàn tộc có 03 Mẹ VNAH, có hàng chục gia đình có công cách mạng và thương binh liệt sĩ.
Hầu hết con cháu họ Nguyễn Đỗ vẫn giữ vững truyền thống của cha ông, gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc, quê hương, sống trong sáng, giản dị, chấp hành tốt pháp luật của Nhà nước. Trong lao động thì cần cù, chịu khó, năng động sáng tạo, có những người biết làm giàu cho chính mình và làm giàu cho quê hương đất nước. Có những người đang sinh sống tại vùng tận cùng của Tổ quốc nhưng vẫn mang nặng trách nhiệm với tổ tiên. Trong học tập, con cháu họ Nguyễn Đỗ biết vượt khó vươn lên giành giật lấy bảng vàng danh dự là niềm tự hào cho dòng họ.
Chính vì vậy trong năm qua, Tộc họ văn hóa Nguyễn Đỗ thôn Lộc Tây 2 Quế Lộc, là tộc họ tiêu biểu được UBND tỉnh Quảng Nam tặng bằng khen, vì đã có nhiều thành tích trong phong trào xây dựng tộc họ văn hóa, gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và có nhiều đóng góp trong phong trào xây dựng nông thôn mới trên địa phương Quế Lộc./.