Dị ứng là phản ứng của cơ thể chống lại một hay nhiều loại kháng nguyên gây dị ứng. Những kháng nguyên có thể gây dị ứng thường gặp là: phấn hoa, bụi nhà, bụi đường, nấm mốc, bụi vải, lông gia súc gia cầm; một số loại thức ăn như nhộng tằm, tôm, cua, cá; một số loại thuốc như aspirin, thuốc kháng sinh...; vi khuẩn: liên cầu, tụ cầu, trực khuẩn coli, nấm mốc...
Dấu hiệu viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng có hai thể: Thể có chu kỳ và thể không có chu kỳ.
Thể bệnh có chu kỳ: Bệnh xảy ra đột ngột về đầu mùa lạnh, bệnh nhân thấy nhột cay trong mũi, hắt hơi liên tục vài chục cái, cay mắt, đỏ mắt, chảy nước mắt. Tiếp theo mũi chảy nước đầm đìa, nước mũi trong như nước lã. Người bệnh còn có cảm giác rát bỏng ở kết mạc, vòm họng. Bệnh nhân bị nặng đầu, mệt mỏi uể oải, sợ ánh sáng, thường tìm chỗ tối để nằm. Cơn dị ứng xuất hiện nhiều lần trong ngày, tối dịu đi, bệnh kéo dài trong vài ngày đến một tuần rồi tự biến mất. Hàng năm vào thời kỳ đó bệnh lại tái diễn, có những bệnh nhân bị bệnh hàng chục năm. Một số bệnh nhân cao tuổi, do bệnh kéo dài nhiều năm, niêm mạc mũi thoái hóa, phù nề gây ngạt mũi; các xương xoăn mũi to phình lên, xen với những polip.
Thể bệnh không có chu kỳ: Bệnh nhân thường bị sổ mũi vào lúc sáng sớm thức dậy, giảm đi trong ngày, tái phát khi gặp luồng gió, gặp lạnh, tiếp xúc với bụi. Lúc đầu nước mũi trong, thời gian sau đó đặc lại thành mủ, nước mũi chảy thành từng đợt, có khi viêm loét vùng tiền đình mũi; hắt hơi hàng tràng dài, trường hợp nặng hắt hơi liên tục nhiều giờ trong ngày, gây mệt mỏi, giảm trí nhớ; ngạt mũi thay đổi tùy theo thời gian, thời tiết và theo mùa; do nghẹt mũi bệnh nhân phải thở bằng miệng dẫn đến viêm họng, viêm phế quản; các triệu chứng ngứa trong mũi, đau thắt ở gốc mũi, do tiết dịch ứ đọng trong vòm họng nên bệnh nhân luôn phải khạc nhổ; niêm mạc mũi phù nề, nhợt nhạt, phủ dịch nhầy loãng, hoặc mủ đặc, màu trắng hoặc vàng, xanh khi có bội nhiễm vi khuẩn; niêm mạc mũi bị thoái hoá biến thành polip.
Phương pháp điều trị
Hầu hết bệnh nhân không thể kiểm soát được các tác nhân gây dị ứng, vì vậy việc sử dụng thuốc là phương pháp được lựa chọn nhiều nhất. Các thuốc thường dùng để điều trị viêm mũi dị ứng gồm:
Thuốc kháng histamine: là những thuốc ức chế việc giải phóng hoặc tổng hợp các chất hóa học trung gian gây phản ứng dị ứng. Thuốc thông mũi: dạng nhỏ hay dạng xịt. Thuốc corticorid: dùng cho đợt cấp và khi mắc bệnh nghiêm trọng. Sử dụng các bài thuốc, vị thuốc đông y… Lưu ý sử dụng kháng sinh phải theo đơn của bác sĩ.
Cách phòng bệnh
Để phòng bệnh viêm mũi dị ứng ở người cao tuổi, tốt nhất là tránh các tác nhân gây bệnh. Tránh hít phải khói, bụi, phấn hoa, cánh bướm, lông thú, sơn ta, xăng dầu, hơi hóa chất…Cần kiêng các thức ăn có thể gây dị ứng như: nhộng tằm, cá ngừ, tôm, cua ghẹ…Hạn chế hoặc không dùng một số mỹ phẩm không thích hợp với cơ thể người bệnh. Người cao tuổi không nên chủ quan để nhiễm mưa rét ướt. Bệnh nhân cần rèn luyện thân thể bằng việc tập thể dục thể thao vừa sức để nâng cao sức đề kháng. Tránh nuôi động vật trong nhà. Giữ vệ sinh mũi, họng thường xuyên dùng nước ấm hoặc nước muối sinh lý để rửa mũi.
BS. Phạm Văn Thân